1. Giới thiệu
Trong hệ thống khí nén công nghiệp, máy nén khí trục vít được xem là “trái tim” vận hành của toàn bộ dây chuyền sản xuất. Tuy nhiên, một trong những sự cố phổ biến nhất mà người dùng thường gặp chính là máy nén khí trục vít bị quá nhiệt.
Tình trạng này không chỉ làm giảm tuổi thọ của thiết bị mà còn có thể gây ra hiện tượng dừng máy đột ngột, cháy dầu, hoặc hỏng bạc đạn – ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất vận hành.
Bài viết này, AC PARTS Việt Nam sẽ cùng bạn tìm hiểu nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục hiện tượng máy nén khí trục vít bị quá nhiệt một cách chuyên sâu.
2. Dấu hiệu nhận biết máy nén khí trục vít bị quá nhiệt
Trước khi đi sâu vào nguyên nhân, người vận hành cần biết cách nhận diện sớm tình trạng quá nhiệt. Một số dấu hiệu đặc trưng gồm:
- Nhiệt độ đầu nén tăng nhanh, vượt ngưỡng 100°C.
- Máy báo lỗi “High Temperature” và tự động ngắt.
- Dầu máy đổi màu sậm, mùi khét.
- Tiếng ồn lớn hơn bình thường, đặc biệt ở cụm trục vít hoặc bạc đạn.
- Hiệu suất nén khí giảm, áp suất không đạt mức yêu cầu.
Khi phát hiện các dấu hiệu trên, cần dừng máy ngay lập tức để kiểm tra, tránh gây hư hỏng nghiêm trọng hơn cho toàn bộ hệ thống.
3. Nguyên nhân khiến máy nén khí trục vít bị quá nhiệt
Hiện tượng quá nhiệt có thể xuất phát từ nhiều yếu tố cơ khí, điện, hoặc môi trường làm việc. Dưới đây là các nguyên nhân chính được ghi nhận trong thực tế kỹ thuật:
3.1. Lọc dầu hoặc két làm mát bị bẩn
- Sau thời gian vận hành, lọc dầu và két làm mát (radiator) tích tụ nhiều bụi, dầu cặn, khiến khả năng tản nhiệt giảm mạnh.
- Lưu lượng dầu bôi trơn không đủ làm mát trục vít, dẫn đến nhiệt độ tăng nhanh bất thường.
→ Cách khắc phục: Định kỳ vệ sinh két giải nhiệt bằng khí nén hoặc dung dịch chuyên dụng; thay lọc dầu đúng chu kỳ (mỗi 2000–3000 giờ).
3.2. Mức dầu bôi trơn không đạt yêu cầu
- Thiếu dầu hoặc dùng sai loại dầu (không đúng cấp ISO VG) khiến quá trình bôi trơn kém hiệu quả.
- Ma sát giữa hai trục vít tăng cao → sinh nhiệt lớn → nhiệt độ máy tăng.
→ Cách khắc phục: Kiểm tra mức dầu qua kính thăm, bổ sung đúng loại dầu khuyến nghị của nhà sản xuất (thường là dầu gốc tổng hợp chịu nhiệt cao cho máy trục vít).
3.3. Nhiệt độ môi trường làm việc quá cao
- Khi máy đặt trong phòng kín, thiếu thông gió, hoặc gần nguồn nhiệt, khả năng tản nhiệt bị giảm đáng kể.
- Quạt giải nhiệt hoạt động nhưng không đủ lưu lượng gió.
→ Cách khắc phục: Cải thiện lưu thông không khí trong phòng máy, đảm bảo chênh lệch nhiệt độ môi trường < 40°C so với mức cho phép của máy.
3.4. Van điều khiển nhiệt (Thermostatic valve) bị hỏng
- Van nhiệt giúp điều tiết dòng dầu về két làm mát. Nếu van kẹt ở vị trí đóng, dầu không qua radiator, khiến dầu nóng nhanh chóng.
→ Cách khắc phục: Kiểm tra van nhiệt, vệ sinh hoặc thay mới khi có dấu hiệu kẹt hoặc rò dầu.
3.5. Bộ lọc khí đầu vào bị nghẹt
- Khi lọc gió đầu vào bị bám bụi, luồng khí hút vào bị cản trở.
- Máy phải làm việc “nặng” hơn để hút không khí → tải nặng → sinh nhiệt nhiều.
→ Cách khắc phục: Thay lọc gió định kỳ (sau 2000 giờ hoặc sớm hơn nếu môi trường bụi bẩn).
3.6. Sự cố ở motor hoặc hệ thống điện
- Điện áp thấp, pha mất cân bằng hoặc motor quấn bị chập có thể làm máy sinh nhiệt bất thường.
- Bộ khởi động mềm (soft starter) hoặc biến tần hoạt động sai thông số cũng là nguyên nhân tiềm ẩn.
→ Cách khắc phục: Kiểm tra điện áp, dòng tải; bảo dưỡng motor định kỳ và hiệu chỉnh tủ điện điều khiển.
3.7. Van xả áp hoặc hệ thống tải – không tải bị lỗi
- Khi van xả áp hoạt động sai, máy liên tục làm việc ở chế độ tải cao dù không cần thiết.
- Áp suất và nhiệt độ cùng tăng nhanh, đặc biệt trong các máy có tần suất chạy ngắt nhiều.
→ Cách khắc phục: Kiểm tra và cân chỉnh hệ thống điều khiển tải – không tải, thay van xả áp nếu có dấu hiệu rò hoặc kẹt.
4. Hậu quả của việc để máy nén khí trục vít quá nhiệt
Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng quá nhiệt có thể dẫn đến:
- Giảm tuổi thọ dầu bôi trơn: Dầu bị oxi hóa, biến chất, mất khả năng bôi trơn.
- Mòn trục vít: Do thiếu màng dầu bảo vệ, hai trục vít cạ trực tiếp vào nhau.
- Cháy motor điện: Khi motor phải hoạt động quá tải trong thời gian dài.
- Hỏng vòng bi, phớt trục: Nhiệt độ cao làm biến dạng và giảm độ bền cơ học.
- Ngừng sản xuất: Máy tự ngắt để bảo vệ, gây gián đoạn dây chuyền, ảnh hưởng năng suất.
5. Cách phòng ngừa máy nén khí trục vít bị quá nhiệt
Để hạn chế tối đa hiện tượng quá nhiệt, người vận hành nên thực hiện các bước bảo dưỡng sau:
- Thay dầu định kỳ theo đúng khuyến cáo (thường 2000–4000 giờ hoạt động).
- Vệ sinh két làm mát và lọc gió hàng tháng.
- Kiểm tra quạt giải nhiệt và hướng gió trong phòng máy.
- Đảm bảo môi trường thông thoáng, sạch sẽ.
- Đo nhiệt độ vận hành định kỳ để phát hiện sớm bất thường.
- Sử dụng linh kiện, dầu và lọc chính hãng để đảm bảo độ ổn định và an toàn lâu dài.
6. Kết luận
Hiện tượng máy nén khí trục vít bị quá nhiệt là sự cố phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và khắc phục nếu người vận hành hiểu rõ nguyên nhân và tuân thủ quy trình bảo dưỡng định kỳ.
Một hệ thống khí nén hoạt động ổn định không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo tuổi thọ thiết bị và an toàn cho người vận hành.
Nếu bạn cần kiểm tra, bảo trì hoặc tư vấn kỹ thuật chuyên sâu về máy nén khí trục vít, hãy liên hệ với đội ngũ kỹ sư của chúng tôi:
Liên hệ hỗ trợ kỹ thuật – AC PARTS Việt Nam
📞 Hotline: 0963 387 586
✉️ Email: khinennhatminh@gmail.com
🌐 Website: https://acparts.vn
AC PARTS Việt Nam – Chuyên cung cấp linh kiện, dầu máy nén khí và dịch vụ bảo trì chuyên nghiệp trên toàn quốc.